Nie szata zdobi człowieka, ale kostium tak! – czyli o pracy kostiumografa

Filmy mają tę niezwykłą umiejętność, która pozwala widzom przenieść się w przyszłość lub przeszłość. Twórcy dbają o możliwie jak największy realizm przedstawionych czasów- sprawdzają poprawność historyczną wydarzeń, a także odwzorowują stroje z epoki. Kostiumograf poprzez dobór odpowiednich strojów zapewnia nam podróż w przeszłość lub w przyszłość. Jego praca różni się od zawodu projektanta mody. Jest połączeniem ogromnej wiedzy historycznej i zmysłu estetycznego. To dzięki pracy kostiumografa wierzymy - lub nie - w historię zarysowaną w filmie. Zawód ten doceniany jest także przez Amerykańską Akademię Filmową, a najlepsze kostiumy nagradzane są Oscarem od 1948 roku.

Kostiumograf jest współautorem oprawy plastycznej filmu w zakresie kostiumów odtwórców i jednym z głównych współtwórców filmu. Osoba ta realizuje ogólne założenia artystyczne filmu uzgodnione z reżyserem, producentem i scenografem na podstawie zatwierdzonego scenariusza oraz zgodnie z podstawowymi parametrami filmu określonymi przez producenta w warunkach skierowania do produkcji. Kostiumograf ustala ze scenografem kluczowe założenia stylu, formy i sposobów realizacji zarówno obrazu całego filmu, jak również poszczególnych scen i sekwencji a następnie opracowuje koncepcję funkcjonowania kostiumów jako elementu wizualizacji przestrzeni filmu, dostosowując ją do ogólnych założeń artystycznych. Swoje projekty plastyczne i propozycje kostiumów i elementów ubiorów odtwórców przedstawia do akceptacji w pierwszej kolejności scenografowi, a za jego pośrednictwem lub ewentualnie bezpośrednio – reżyserowi i producentowi.

Faworyta (2018)
Za kostiumy w filmie odpowiedzialna była Sandy Powell.

Kostiumograf wykonując swoje zadania artystyczno-produkcyjne współpracuje także z innymi głównymi realizatorami filmu – jak charakteryzator i operator obrazu – celem zachowania spójności uzgodnionej koncepcji plastycznej filmu. Ponadto ściśle współpracuje z wybraną wytwórnią, studiem lub zespołem podwykonawców do spraw przygotowania i wykonania wszystkich kostiumów i ich komponentów, nadzorując te prace merytorycznie i organizacyjnie. Kostiumograf jest angażowany przez producenta, który ma prawo do wszechstronnego nadzoru nad realizacją filmu w tym nad pracą kostiumografa. Kostiumografa obowiązują także zalecenia artystyczne scenografa i reżysera oraz operatywne dyspozycje kierownika produkcji filmu. Kostiumograf jest bezpośrednim przełożonym (w kwestiach artystycznych, technologicznych i pełnienia nadzoru autorskiego) w tzw. pionie kostiumograficznym nad współpracownikami, takimi jak: drugi kostiumograf, asystent kostiumografa, garderobiana. 

Kostiumograf Mark Bridges na planie filmowym Nici widmo (2017)

Za jednego z najbardziej cenionych kostiumografów w Polsce uważa się Dorotę Roqueplo. Na swoim koncie ma wiele ciekawych projektów. Była odpowiedzialna za kostiumy do “Miasta 44”, “Krzyża i Młyna” i nominowanego do Oscara “Twojego Vincenta”. Kobieta w wywiadach podkreśla, że uwielbia kino historyczne i to co najbardziej lubi w swojej pracy to osadzanie człowieka w jego historii. Tym właśnie dla niej różni się jej zawód od zawodu projektanta- jako kostiumograf jest odpowiedzialna za przekazanie prawdy. Uważa też, że jej praca pomaga odtwórcom głównych ról. Wejście w psychologię postaci wcale dla aktora nie jest łatwe. Szczegóły związane z kostiumem często są niezwykle ważne dla aktora. Pomagają mu grać, sprawiają, że jest bardziej wyrazisty, wiarygodny. Jako kostiumograf najczęściej szyje stroje dla postaci pierwszoplanowych. Zrobiła to w "Twoim Vincencie" i "Mieście 44".

Twój Vincent (2017)

Kostiumograf ułatwia twórcom stworzenie historii, w którą widzowie uwierzą. Zajmuje się opracowywaniem koncepcji plastycznej kostiumów, fryzur oraz rekwizytów dla aktorów występujących w kinie lub teatrze. W tym zawodzie trzeba być decyzyjnym. Należy mieć w sobie siłę, żeby przekonać aktora, producenta czy reżysera do swojej koncepcji prowadzenia kostiumu. Istotna jest także umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi i komunikacji. Liczą się pracowitość i zdeterminowanie. Podejmując się stylizacji na planie filmowym, należy wziąć pod uwagę długi proces przygotowawczy i ciągłą gotowość.  Trzeba radzić sobie z oczekiwaniami zespołu, nawet jak już wszystko jest zaakceptowane od strony koncepcyjnej. Mówi się, że to nie szata zdobi człowieka, jednakże w kinie ta kwestia ma się zupełnie inaczej- kostiumy odgrywają kluczową rolę w tworzeniu możliwie jak najbardziej wiernej historycznie rzeczywistości oraz pozwalają aktorowi na lepsze zrozumienie granej postaci.